Ağustos 2019’da kurulan, Türkiye’nin ilk mikromobilite ve e-scooter girişimi Martı, kurulduğu günden bu yana, yeni kurulan çoğu girişim gibi, birçok fırsat ve tehdit ile karşı karşıya kaldı. Şu günlerde ise, megakent İstanbul’da, ulaşıma getirilen %51.52’lik zam ile birlikte kangren haline gelen taksi probleminden, uzaklaşmak isteyen İstanbullular, kendilerine taksi alternatifi yeni ulaşım yolları aramaya başladılar.
Martı’nın araç paylaşım uygulaması TAG ise, aynı bölgede bulunan ve benzer güzergahlara ulaşmak isteyen insanları aynı platformda buluşturup paylaşımlı ulaşım deneyimi sağlıyor. Bu uygulamada ise herhangi bir komisyon ya da ücret alınmıyor.
Bu yazımızda, geçtiğimiz günlerde dünyanın en büyük borsalarından birisi olan NYSE’ye kote olan Martı’nın kurulma sürecini, yaşadığı zorlukları, piyasa fiyatlamalarını ve hedeflerinin kısa analizini sunacağız.
Martı’nın Geçmişten Bugüne Gelişim Yolculuğu
Ağustos 2019
Türkiye’nin ilk mikromobilite ve e-scooter uygulaması, aynı zamanda, ulaşım SuperApp’i olmayı hedefleyen girişim Martı, “Kahve Fiyatına Yolculuk” uygulamasıyla kullanıcıların kullanımına sunulmaya başlandı.
Projenin geliştirilmesinde yurtdışı iş seyahatlerinin etkisi olduğunu anlatan CEO Oğuz Alper Öktem, elektronik scooterla tanışma hikayesinin ABD’deki iş seyahati sırasında gerçekleştiğini ve mikromobilite kavramını Türkiye ile tanıştırmak için Martı’yı kurmaya karar verdiğini anlattı.
Kasım 2022
TÜİK’in Kayıtlı Araç İstatistiklerine göre, Mart 2022 ayından geçmiş 12 ay baz alındığında, İstanbul trafiğine kayıt olan 250 bin araç ile birlikte toplam araç sayısının 4 milyon 688’e yükselmesiyle birlikte; trafik, ses ve hava kirliliği gibi şehrin yaşam kalitesini düşüren etmenlerin artması sonucu Martı, trafik yoğunluğunu azaltıcı ve paylaşımlı ulaşım ekonomisi modelini temel alan Martı TAG (Tek Araçla Gidelim) uygulamasını devreye aldı.
Herhangi bir A noktasından B noktasına ulaşım sağlamak isteyen kişi, aynı güzergahta bulunan bir TAG Sürücüsü ile birlikte, sürücüyle anlaşılan ücret karşılığında aracına alıyor ve aynı araçta birden fazla kişi ile seyahat edebilme imkanı sonucu, trafiğin araç yoğunluğu azalıyor ve toplam yakıt tüketiminden tasarruf edilebiliyor.
Taksiciler Odası tarafından, paylaşımlı ulaşım platformu Martı TAG’a karşı, taksinin alternatifi olarak kullanılmaya başlanması ve taksicilerin talep azalması endişeleri nedeniyle Martı’ya dava açıldı.
Martı CEO’su Oğuz Alper Öktem ile Taksiciler Odası Başkanı arasındaki gerilim tırmandı ve CEO Öktem, Twitter hesabından (bugünkü X) Taksiciler Odası Başkanı’nın tehdidine maruz kaldıklarını, İstanbul’daki taksi sisteminden dolayı milyonlarca insanın mağduriyetine karşı TAG uygulamasını devreye aldıklarını ve ABD başta olmak üzere birçok ülkede paylaşımlı araç kullanımının yaygın olduğunu, Türkiye’de ise yasal çerçevede bulunan Hatır Taşımacılığı Kanunu’nun TAG uygulamasının yasal temelini oluşturduğunu ve maruz kaldıkları tehditlere karşı susmayacaklarını, mücadeleye devam edeceklerini vurguladığı bir videomesaj paylaştı.
Bu video bir “tehdide cevap” videosudur!
Sözlerim ne taksi emekçisi ne de plaka sahiplerine, yalnizca sanadir @eyupaksu24… pic.twitter.com/xYWGVtmLAa— Oğuz Alper Öktem (@OguzAlperOktem) November 15, 2022
8 Mart 2023
İstanbul Otomobilciler Esnaf Odası’nın, İstanbul 14. Asliye Ticaret Mahkemesi’nde açtığı dava sonucunda “Martı TAG” ve “Martı Motosiklet” uygulamasına erişim engeli getirilmesinde karar kıldı.
Odanın avukatları tarafından mahkemeye sunulan dava dilekçesinde, Martı TAG ve Martı Motosiklet uygulamasıyla yasa dışı korsan taşımacılığı gerçekleştirilmesi gerekçesiyle, taksi esnafına karşı haksız rekabet oluşturduğu öne sürülen bu uygulamaların tespiti ve engellenmesi talep edildi.
Değerlendirilen talep sonucunda, mahkeme tarafından, Martı TAG ve Martı Motosiklet uygulamalarına erişim engel getirilmesine karar verildi.
9 Mart 2023
CEO Oğuz Alper Öktem, getirilen erişim engeli kararına itiraz edileceğini söyledi. Basın toplantısındaki açıklamaları şu şekilde oldu:
“Martı kurumsal bir şirket, TAG yüzde 100 yasal bir hizmet. Biz daha dün New York Borsası’nda Türk bayraklarıyla karşılandık. Ülkemizi Şampiyonlar Ligi’nde temsil ediyoruz ve burada bunu yaşamaktan maalesef çok büyük üzüntü duyuyoruz. Ama hukuki süreç uzun bir süreç, mücadelemize devam edeceğiz. TAG gibi bir hizmeti İstanbullunun beğendiği değil, bayıldığı bir hizmeti de 3-5 taksi baronuna ve Eyüp Aksu’ya da yedirmeyiz”
“Dün New York Borsası’ndaydık. Orada biz Türk bayraklarıyla karşıladılar. Ülkemiz adına gururlandık. Bugün de Çağlayan Adliyesi’ndeydik. Maalesef taksi baronlarının ve Eyüp Aksu’nun Martı ve TAG hakkında açtığı bir dava var. Bu davada bir ara erişim engeli kararı var. Bu karara itiraz edeceğiz. Hakkımızın da farkındayız. Türk adaletine de güveniyoruz. İnşallah istediğimiz gibi olacak. TAG yüzde 100 yasaldır. Karayolları Trafik Kanunu 87. maddesinde Hatır taşımacılığının çok net tanımı var ve biz bugüne kadar TAG’tan ne bir kuruş ücret aldık, ne bir kuruş komisyon aldık. Almıyoruz ama maalesef biz İstanbul için çalışırken biz İstanbul’daki trafik problemini çözmek için çalışırken bize düşmanlık eden bir takım güç odakları ve lobiler var. Bu taksi baronlarının ve Eyüp Aksu’nun artık İstanbul’a yaptığı yetti”
Haziran 2023
Taksi çevrelerinin açtıkları davalar ve baskılarla sık sık mücadele eden Martı CEO’su Oğuz Alper Öktem, Martı kullanıcılarının desteğini artırmak ve psikolojik üstünlüğü kazanmak amacıyla Maslak Parkormanda, 10 milyon kullanıcısı ve 40 bin TAG kullanıcısı için dev festival organizasyonu düzenledi. Festivaldeki açıklamalarıyla taksi çevrelerine meydan okuyan Öktem’in açıklamaları şu şekilde oldu :
“Kendilerine biz taksi lobiyiz diyen bir takım şahıslar burayı görsün. Siz taksi lobisiyseniz, biz de çevreci ulaşım lobisiyiz!”
Siz taksi lobisiyseniz biz de çevreci ulaşım lobisiyiz. Siz 30 bin kişiyseniz biz milyonlarız… pic.twitter.com/0j0DlaHyCS
— Oğuz Alper Öktem (@OguzAlperOktem) June 19, 2023
Martı’nın Piyasa Analizi
Martı, hem kullanıcıları taksi çevrelerine karşı korumakla, hem de piyasa rekabetinden uzak açıklama ve uygulamalarıyla sık sık tepki çeken taksi çevrelerine karşı kendisini korumakla uğraşırken, bir taraftan da uluslararası yatırımcıların sermayesine erişim sağlayarak, Türkiye için katma değer yaratmaya çalıştı. Yazımızın bu bölümünde ise, Martı’nın halka arz çalışmalarına ve gelinen son noktayı anlatmaya çalışacağız.
5 Ağustos 2022
Türkiye’nin toplu ulaşım Super App’ı olan, ilk mikromobilite girişimi Martı, New York Borsasında halka arz çalışmalarına başladıklarını duyurdu.
Halka açılan şirketlerin, özel amaçlı satın alma şirketi (SPAC) halka arz yöntemi ile NYSE’de (New York Stock Exchange) halka arza hazırlanan Martı, halka arz ortağı olarak, halihazırda hisseleri NYSE’de işlem gören, sermaye değişiminden varlık edinimine kadar birçok şirketle birleşme ve ortaklık işlemleri gerçekleştiren Galata Acquisition Corp. ile anlaşma yapıldığını açıkladı.
Ortaklık yöntemiyle halka arz olmaya hazırlanan Martı’nın, 280 milyon $’lık nakit girişi ile birlikte, toplam değerlemesinin 532 milyon $’a ulaşması öngörülüyor.
Halka arzdan elde edilen gelirin, ulaşım filosunun büyütülmesinde ve operasyon bölgesinin genişletilmesinde kullanılması planlanıyor.
13 Temmuz 2023
Martı’nın beklenen halka arzı gerçekleşti. Hisseleri MRT yoluyla işlem görmeye başlayan şirket, halka arzdan yaklaşık 60 milyon $ kaynak yarattı.
Şirketin hisse değerlemelerinde yaşanacak olası oynaklıkların,olağan bir seyir olduğunu aktaran CEO Oğuz Alper Öktem, şu ifadeleri kullandı:
“Ancak bizim için önemli olan, iş planımız ve uzun vadeli başarımıza inanan Amerikalı kurumsal yatırımcılardan milyarlarca liralık yeni finansmana ulaşmış olmamızdır. İşimizi her zamankinden daha iyi yapmanın ve değer yaratmanın peşinde olacağız. Ve göreceksiniz ki, orta vadede çok daha farklı bir noktada olacağız. Şimdi bayrağımızı göndere çekmenin haklı gururunu hep birlikte yaşayalım, bu tarihi anın keyfini çıkaralım.”
Türkiye’den teknoloji devi çıkmaz dediler. Gurur yaptık! pic.twitter.com/vIhKPMS9c6
— Oğuz Alper Öktem (@OguzAlperOktem) July 12, 2023
Bir Türk yaptıysa, her Türk yapabilir 🇹🇷
📍@NYSE pic.twitter.com/gy5gPMbCm6
— Oğuz Alper Öktem (@OguzAlperOktem) July 13, 2023
11 Ağustos 2023
Hisse başına 8.69 $’lık hisse değeri ile NYSE’ye ilk adımı atan, mikromobilite Super App’i Martı’nın hisse değeri, ilk aşamada 5 $ seviyesine geriledi. İlk günden sonra peşi sıra birbirini takip eden düşüş trendi, yerini 1 $’ın altına düşen hisse senedi değerine bıraktı. Şirket, böylelikle, 1 $’ın altına gerileyen değerleme için gerekli önlemleri almayan şirketlerin borsadan çıkarılması anlamına gelen delist tehlikesi ile karşı karşıya.
Hisse değerinde 1 $’ın altında 30 iş günü boyunca kalınması durumunda, şirkete gereklilikleri sağlayamadığı konusunda bir uyarı notu iletiliyor. Şirketin delist durumuna düşmemesi için, uyarıya cevap verilmesi ve şirkete iletilen gerekliliklerin yerine getirilmesi gerekiyor. Uyarıyı takip eden 6 aylık süre içerisinde hisse değeri, en az 30 iş günü boyunca 1 $’ın üzerinde işlem görmemesi halinde şirketin delist olma tehlikesi bulunuyor.
Kurulduğu günden bu yana, tek amacı, insanların paylaşımlı ve teknolojiye dayalı ulaşım teknolojilerinden faydalanmasını sağlamak ve Türkiye için ekonomik katma değer yaratmak olan Martı’nın, değişken şartlara karşın karşılaştığı zorluklara karşı mücadelesinde sonuna kadar arkasındayız.
Umarız, daha nice “Martı”ların haberini sizlerle paylaşırız.
Martı’nın çözüm getirdiği yenilikleri anlattığımız yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Martı’nın ortaya çıkma ve gelişim hikayesini anlattığımız yazımıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
Girişim Haberleri Kimdir?
Girişim Haberleri; Kasım 2020’den beri etkin ve aktif faaliyet gösteren, girişimcilik ekosistemine ait her bir parçaya değer vererek ilerleyen bir haber ve içerik sitesidir. Girişim Haberleri’nin en büyük misyonu, iş dünyasına hükmeden girişim ve yatırım aksiyonlarını inovatif bir ele alış ile bu sistemin parçası olan herkese dağıtmaktır. En büyük amacımız ise, ekosistemin en büyük haber kaynağı ve en çeşitli içerik üreticisi olarak, okurlarımıza yalnızca gelişmeleri iletmek değil, onların da bu gelişmelerin bir parçası olduklarını hissettirmektir. Siz de ekosistemdeki gelişmelerden haberdar olmak istiyorsanız bültenimize abone olabilir, bu ekosistemin bir parçası olarak her gün büyümek ve gelişmek istiyorsanız bizleri sosyal medya hesaplarımızdan takip ederek ailemize katılabilirsiniz.
İlginizi Çekebilecek Diğer #Ekosistem Raporları Yazılarımız İçin Tıklayınız.
Dilerseniz Girişim Haberleri Instagram hesabına buradan ulaşabilirsiniz.
Dilerseniz Girişim Haberleri LinkedIn hesabına buradan ulaşabilirsiniz.
