Medya Okuryazarlığınızı Geliştirecek 5 Adım

Medya Okuryazarlığı Nedir?

Medya Okuryazarlığı 21. yüzyılın yani içinde bulunduğumuz “Bilgi Çağı”‘nın en önemli yetkinlikerinden biridir. Kısaca medya okuryazarlığı; medya sayesinde çeşitli mesajlara ulaşıp onları değerlendirip kendi içeriklerini yine medya sayesinde iletebilmeye denir. Çağımızın çok önemli bir yetkinliği olmasının yanı sıra doğru bir şekilde kullanılmadığında yararsız olmaya hatta bilinçsizleştirmeye, beyninizdeki yanlış bilgi birikiminin artmasına neden olabilir. Bir süre sonra öğrendiğiniz o yanlış bilgiler sizin doğrunuz olur. Bunun önüne geçebilmek ve medya okuryazarlığını en yararlı olacak bir biçimde yapabilmeniz için bugün sizlere medya okuryazarlığınızı geliştirecek 5 adım ile geldik. Umarız çok yararlı olur. Keyifli okumalar…

1) Bulduğunuz İçerikle Nasıl karşılaştınız?

Bir içerik bulduğunuzda kendinize ilk olarak sormanız gereken o içeriği nasıl bulduğunuzdur. Bu içerik size bir başkası tarafından mı ulaştırıldı? Takip ettikleriniz sayesinde bu içerik sosyal medyada mı karşınıza çıktı? Öncelikle bilginin nasıl bir yol izlediğini çözmeye çalışmalısınız.

Sosyal medyada bulunan bir paylaşım, o makaleyi doğası gereği doğru veya yanlış olarak nitelendiremez. Bu nedenle ilk olarak nerede yayınlandığını, kimin yazdığını, bir fikri desteklemek için sunulan kanıtları ve bu kanıtın olup olmadığını öğrenmek için biraz daha derine inmeniz gerekir.

Haberin eski veya yeni olduğunu da dikkatlice araştırmalısınız. Her insanın hakkı olan ifade özgürlüğü, çevrimiçi olarak her türlü içeriğin çoğalmasına izin verebilir. Ancak bu, tüm kaynakların doğru ve alanında yetkili olduğu anlamına gelmez.

Bulduğunuz içeriğin URL’lerini de kontrol etmeyi unutmamalısınız. URL’de “.co” gibi bir ifade görüyorsanız muhtemelen bulduğunuz kaynak çok da yeterli yetkinliğe sahip değil.

2) İçeriği Bulduğunuzdaki Tepkiniz Nasıldı?

Eğer bir haber, içerik sahte veya aşırı bir şekilde önyargılı ise gündem odaklı haberler genelde sizi kışkırtmak için paylaşılmış olabilir. Bir içeriği gördüğünüzde duygularınızı ne kadar ağır yaşarsanız; üzgün, korkmuş, gaza gelmiş veya kızmış hissederseniz o içeriği paylaşma olasılığınız da bir o kadar yüksek olacaktır. Sahte haber veya içerik yazanlar da emin olun bunu çok iyi biliyorlar. Bu nedenle manipüle edildiğinizi hissettiğiniz an hatta aşırı sinir, öfke, üzüntü duygularını hissettiğiniz bir içerik bulduğunuzda bunun yalan bir içerik olduğu da aklınızın bir tarafında kesinlikle bulunmalı.

3) Bulduğunuz İçerikten Kimler Yararlanıyor?

Bulduğunuz içeriği okumadan önce o içerikten kimin kazanç sağladığını düşünün. O makaleye inanmadan önce ilk olarak onu yayımlayan, web sitesinde paylaşan kurum veya kuruluşun kim veya kimler olduğuna bakın. Web sitesindeki editör notlarına dikkat edin.

Kendinizi meşru bir haber sitesinde bulmak kolaydır, ancak sponsorlu içerik tükettiğinizi fark etmeniz çok da kolay olmayacaktır. Sponsorlu içerik tabii ki otomatik olarak sahte haber demek değildir. Fakat satın alınan ve parası ödenen içerik biçimindeki reklama denir. Saygın medya şirketleri, reklam amaçlı içerik olarak da bilinen bu tür içerikleri bu şekilde etiketleyerek okuduğunuzu açıkça gösterecektir.

Sosyal medyada da aynı şekilde titiz olmalısınız. Orijinal gönderinin arkasında olan kişi veya kuruluşu araştırın. Bilgileri için kaynak gösteriyorlar mı buna dikkat edin. Dikkatinizi çeken ve duygularınızı harekete geçiren bir içeriği ne kadar çok RT yapıp paylaşmak isteseniz de, hikayenize koyup diğer insanlara göstermek isteseniz de, kaynağın yalnızca etkileşimlerini veya takipçi sayısını artırmakla daha çok ilgilenip ilgilenmediğini düşünmeyi de unutmayın. Kısacası kaynağı düşünün ve bir içeriği genişletmeden önce bilgiyi doğrulamaya çalışın.

4) Önyargınızı Kontrol Altına Aldınız Mı?

Sahte haber yapanlar onun sahte olup olmadığını anlamamanız için pek de kolay yöntemler seçmezler. Sizin hemfikir olmadığınız haberlere veya kolayca saçma olduğunu, yalan olduğu anlaşılan haberlere yalan diyebilirsiniz. Fakat yazıları sizin bakış açınıza göre yazıp doğru gibi gösterebilirler ve önyargınızı kullanabilirler. Bu yüzden önyargınızı kaldırıp medya okuryazarlığı alanında kendinizi geliştirmelisiniz. bu şekilde daha objektif bir bakış açısına sahip olacak, yalan ve doğru haberleri çok daha iyi ayırt edeceksiniz.

5) Bulduğunuz İçeriğe İnanmadan Önce Diğer Kaynaklara Baktınız Mı?

Bulduğunuz haber veya makaleyi doğrulayacak diğer sitelerde de bulunan haber veya makaleler var mı? Kendinize sormanız gereken en önemli sorulardan biri de budur. Bir içeriği birçok yerden araştırmak medya okuryazarlığı açısından oldukça önemlidir.

Umarım bu bilgiler faydalı olmuştur ve bu bilgilerin ışığında medya okuryazarlığınızı çok daha iyi yerlere getirir çok daha bilinçli bir şekilde kullanırsınız.