Karbon ayak izinin dünyadaki etkisi her geçen gün daha da gözle görülür bir hale gelmekte ve geriye dönüşü zor olan sorunlar bırakmaktadır.
Karbon Ayak İzi, üretilen sera gazı miktarı bakımından insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın birim karbondioksit cinsinden ölçüsü olarak ifade edilir. Diğer bir ifade ile küresel ısınmanın temel nedeni olarak görülen karbon salınımının dünyaya bıraktığı zarar anlamına gelmektedir.
Karbon ayak izi, Kyoto Protokolü çerçevesinde belirlenmiş çeşitli faaliyetler sebebi ile oluşan sera gazlarının zararını karbondioksit (CO2) cinsinden hesaplanması çalışmasıdır.
Etrafa salınmasına sebep olduğumuz sera gazlarını azaltabilir ve bununla beraber karbon ayak izimizi doğaya daha saygılı bir hale getirebiliriz.
Araştırmalarda elde edilen verilen ışığında bir pasta grafiği oluşturulmuş ve ortalama bir kişinin Karbon Ayak İzinin toplamını oluşturan temel unsurlara yer verilmiştir. Bunlar:
- Doğalgaz, Kömür ve Petrol (%15)
- Eğlence ve Tatil (%14)
- Kamu Hizmetleri (%12)
- Elektrik (%12)
- Özel Araç (%10)
- Evsel (Bina, Mobilya) (%9)
- Araba İmalatı (%7)
- Tatil Uçuşları (%6)
- Yiyecek ve İçecek (%5)
- Giyecek ve Kişisel Etkiler (%4)
- Finansal Hizmetler (%3)
- Toplu Taşıma (%3)
Karbon Ayak İzi Sınıfları
Karbon ayak izini tanımlarken karşımıza iki ana başlık ortaya çıkacaktır: Doğrudan yani birincil ayak izi ve dolaylı, ikincil ayak izi.
Birincil (doğrudan) ayak izi türünde evsel enerji tüketimi (doğalgaz, kömür…) ve ulaşım (petrol, linyit…) dahil olmak üzere fosil yakıtların yanması sonucu ortaya çıkan ve doğrudan CO2 emisyonlarını ölçen gruptur. İklim Değişikliği Panelinin (IPCC) açıkladığı bilgiye göre; 2004 yılında insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının %56 oranı fosil yakıt kullanımından dolayı ortaya çıkmaktadır.
İkincil (dolaylı) ayak izi türünde ise bugüne kadar kullanmış olduğumuz ürünlerin tüm üretim ve tüketim döngüsünden, ürünlerin imalatından ve en nihayetinde bozulmalarından dolayı oluşan CO2 emisyonlarının ölçüsü olarak adlandırılır.
Karbondioksit (CO2) Zararları
Karbondioksit (CO2) vücudumuzda da bulunan ve doğru miktarda olması halinde zararlı değil aksine yararlı olan bir gazdır. Zira bitkilerin fotosentez yapabilmesi için gerekli olan bir maddedir. Vücutta karbondioksit miktarı arttığında şuur kaybına, ağrıya, bazı kaslar da seğirmeye, olumsuz vücut oryantasyonuna sebep olabilir.
Başta sanayi olmak üzere gıda ve tıp sektörlerinde de kullanılan karbondioksit, fazla salgılandığında doğaya zarar verir. En büyük zararı küresel ısınma olan fazla karbon salınımının diğer olumsuz etkileri;
- Atmosferik faaliyetlerin yavaşlaması,
- Hava sirkülâsyonlarının engellenmesi,
- Gündüz ile gece arasındaki sıcaklık farklarının daha belirgin olması,
- Atmosferde radikallerin oluşması,
- Asidik oluşumların artması,
- Buzulların erimesi ile dünyadaki su seviyesinin yükselmesi,
- Asit yağmurlarının canlılara zarar vermesi,
- Atmosferin özelliklerinin bozulmasıdır.
Kendi Karbon Ayak İzimizi Nasıl Hesaplarız?
Yeryüzünde yaşadığımız süre boyunca karbon ayak izimiz var olacaktır ama izimizin zararını azaltmak için yapabileceğimiz şeyler de var. Karbon ayak izimizi azaltma yollarına geçmeden önce karbon ayak izimizi beraber hesaplayalım.
http://www.karbonayakizi.com/calculator/calculator.aspx
Karbon Ayak İzinizi Nasıl Azaltabilirsiniz?
Karbon ayak izinizi azaltma işleminden önce karbon ayak izinizi hesaplamanız gerekmektedir. Karbon Ayak İzi hesaplayarak bu sayede birey ve işletme olarak çevreye ne kadar zararımızın dokunduğunu görebiliriz. Karbon ayak izinin nasıl azaltılması gerektiği ve ne kadar azaltılabileceği konusunda tam olarak kesin bir yöntem bulunmamaktadır. Karbon ayak izi hesapladıktan sonra karbon emisyon kaynakları incelenerek alternatif çözümler sayesinde karbon ayak izinin azaltılması mümkün hale gelecektir.
Birincil karbon ayak izinizi azaltmak için öneriler:
- Bol bol yürüyüş yapmalısınız ya da ulaşımda bisiklet kullanmalısınız.
- A sınıfı ampuller, A sınıfı beyaz eşyalar ve yenilenebilir enerji kullanabilirsiniz.
- Seyahatlerinizi uçak kullanmadın yapabilirsiniz.
- Bireysel araçlarınızda birden fazla kişi ile seyahat ederek aracınızı diğer bireylerle paylaşabilirsiniz. Böylece birincil karbon ayak izinizi azaltabilirsiniz.
- Yeşil enerji ve yenilenebilir kaynaklara yönelebilirsiniz.
- CO2 emisyonu az olan taşıtları ve hibrit araçlar tercih edebilirsiniz.
- Isınmak için yenilenebilir doğal kaynakları, örneğin güneş enerjisini kullanabilirsiniz. Bu yöntem ile doğaya faydalı olabileceğiniz gibi ekonomik olarak da bütçenize yardımcı olabilirsiniz.
- Mümkün olduğu taktirde toplu taşıma araçlarını kullanabilirsiniz.
İkincil karbon ayak iziniz azaltmak için öneriler:
- Satın aldığınız ürünlerin nerede üretildiğini ve üretim sürecinde hangi maddelerin kullanıldığını mutlaka incelemelisiniz. İmalat ya da nakliye sürecinde yüksek emisyona neden olan ürünlerden mümkün olduğu taktirde kaçınılmalısınız.
- Et tüketimi konusunda özellikle kırmızı et tüketimini azaltmalısınız. Bu sayede ikincil karbon ayak iziniz azaltabilirsiniz.
- Yerli gıda ve organik gıda tercih ederek fazla tüketimin önüne geçebilirsiniz.
- Uzak mesafelerden, ülkelerden ithal edilen elbiselerin etiketlerini kontrol etmeyi unutmamalısınız. 1700 kilometreden daha uzak bir ülkeden gelen ürünleri tercih etmek yerine yakın mesafede üretilen lokal alışveriş dükkanlarını tercih etmelisiniz.
- Fazla ambalajlanmış ürünler, ikincil karbon ayak izini arttırmanıza neden olur, gereksiz ambalajlanmış ürün ve hizmetlerden uzak durmalısınız.
- Kâğıt, ambalaj, cam, şişe vb. atıklarınızı geri dönüşüme göndererek doğaya sürdürülebilir enerji ve tasarruf adına büyük katkı sağlayabilirsiniz. Bu konuda yerel yönetiminizden ve yetkili mercilerden bilgi alabilirsiniz.
- Eşyalarınızı mümkün olduğu sürece uzun vadede kullanarak ve ihtiyacınız olanları satın alarak tüketim alışkanlıklarınızı iyileştirebilirsiniz.
Girişim Haberleri Kimdir?
Girişim Haberleri; Kasım 2020’den beri etkin ve aktif faaliyet gösteren, girişimcilik ekosistemine ait her bir parçaya değer vererek ilerleyen bir haber ve içerik sitesidir. Girişim Haberleri’nin en büyük misyonu, iş dünyasına hükmeden girişim ve yatırım aksiyonlarını inovatif bir ele alış ile bu sistemin parçası olan herkese dağıtmaktır. En büyük amacımız ise, ekosistemin en büyük haber kaynağı ve en çeşitli içerik üreticisi olarak, okurlarımıza yalnızca gelişmeleri iletmek değil, onların da bu gelişmelerin bir parçası olduklarını hissettirmektir. Siz de ekosistemdeki gelişmelerden haberdar olmak istiyorsanız bültenimize abone olabilir, bu ekosistemin bir parçası olarak her gün büyümek ve gelişmek istiyorsanız bizleri sosyal medya hesaplarımızdan takip ederek ailemize katılabilirsiniz.
İlginizi Çekebilecek Diğer Sürdürülebilirlik Yazılarımız İçin Buraya Tıklayınız
Dilerseniz Girişim Haberleri İnstagram hesabına buradan ulaşabilirsiniz.
Dilerseniz Girişim Haberleri Linkedin hesabına buradan ulaşabilirsiniz.
