Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları-3:Sağlıklı ve Kaliteli Yaşam!

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA AMAÇLARI NEDİR?

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları 2015 yılında Avrupa Birliği üyesi ülkeler tarafından belirlenmiş; barış, uluslararası iş birliği ile temellendirilmiş 2030 yılına kadar tamamlanması amaçlanan 17 hedef içeren evrensel bir bildirgedir. Birçok madde içeriyor gibi görünse de temelde amaç tüm canlılar için ulaşılabilir, yaşanabilir ve eşit koşulları sağlamaktır.

Bu yazımda sizlere kalkınma amaçlarından üçüncüsü olan “Sağlıklı ve Kaliteli Yaşam” hedefini paylaşacağım.

“SAĞLIKLI VE KALİTELİ YAŞAM” NEYİ HEDEFLER?

Sağlıklı ve kaliteli yaşamı her yaşta güvence altına almak.

2030’A KADAR;

3.1- Küresel anne ölüm oranının her 100.000 doğumda 70’in altına indirilmesi ve doğumların uzman sağlık personelin katılımıyla yapılmasının sağlanması,

 

 

3.2-Bütün ülkelerde yeni doğan ölüm oranının her 1000 canlı doğumda en az 12’ye ve 5 yaş altı çocuk ölüm oranının da her 1000 canlı doğumda en az 25’e düşmesinin hedeflenmesiyle yeni doğan ve 5 yaş altı çocukların önlenebilir ölümlerinin sona erdirilmesi,

 

3.3- AIDS, tüberküloz, sıtma ve ihmal edilen tropikal hastalık salgınlarının sona erdirilmesi ve hepatit, su yoluyla bulaşan hastalıklar ve diğer bulaşıcı hastalıklarla mücadele edilmesi,

 

 

3.4-Bulaşıcı olmayan hastalıklardan (kalp damar hastalıkları, kanser, diyabet, diyabet ve kronik solunum hastalıkları) kaynaklanan erken ölümlerin, bu hastalıkların önlenmesi ve tedavisi yoluyla üçte bir oranında azaltılması ve akıl ve ruh sağlığının ve esenliğinin geliştirilmesi,

 

3.5-Uyuşturucu madde kullanımı ve alkol bağımlılığını da kapsayan madde bağımlılığının önlenmesi ve tedavisinin güçlendirilmesi (farmakolojik, psikososyal ve rehabilitasyon ve tedavi sonrası bakım hizmetleri),

 

3.6- 2020’ye kadar karayolları trafik kazalarından kaynaklanan küresel ölümlerin ve yaralanmaların sayısının yarıya indirilmesi,

 

 

 

3.7- Cinsel sağlık ve aile planlamasını da kapsayan üreme sağlığı hizmetlerine ve bu konuda bilgi ve eğitime evrensel erişimin sağlanması ve üreme sağlığının ulusal stratejilere ve programlara entegre edilmesi,

 

3.8-Finansal riskten korunmayı, kaliteli temel sağlık hizmetlerine erişimi ve herkesin güvenli, etkili, kaliteli ve uygun fiyatlı temel ilaçlara ve aşılara erişimini de kapsayan evrensel bir sağlık güvencesi sisteminin oluşturulması,

 

3.9-2030’a kadar zararlı kimyasallardan ve hava, su ve toprak kirliliğinden kaynaklanan hastalıkların ve ölümlerin sayısının büyük ölçüde azaltılması,

 

 

3.b- En çok, gelişmekte olan ülkeleri etkileyen bulaşıcı ve bulaşıcı olmayan hastalıklar için aşılar ve ilaçlar geliştirilmesinin desteklenmesi, gelişmekte olan ülkelerin kamu sağlığının korunmasına yönelik esnekliklere ilişkin Fikir Mülkiyeti Haklarının Ticari Niteliklerine İlişkin Anlaşma hükümlerini tamamıyla uygulayabilme hakkını onaylayan Doha Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları (TRIPS) ve Kamu Sağlığına İlişkin Deklarasyona                                                                               uygun olarak, uygun fiyatlı temel ilaçlar ve aşılara erişimin                                                                                           sağlanması ve özellikle herkesin ilaçlara erişiminin sağlanması,

3.c- Özellikle en az gelişmiş ülkeler ve gelişmekte olan küçük ada devletleri olmak üzere gelişmekte olan ülkelerde sağlık hizmeti finansmanının ve sağlık işgücü istihdamının, geliştirilmesinin, eğitilmesinin ve devamlılığının önemli ölçüde artırılması,

 

3.d- Başta gelişmekte olan ülkeler olmak üzere bütün ülkelerin ulusal ve küresel sağlık risklerine karşı erken uyarı, riski azaltma ve risk yönetimi kapasitelerinin güçlendirilmesini “Sağlıklı ve Kaliteli Yaşam” amaçlanmaktadır.

 

 

NASIL İLERLİYOR?

Pandemi öncesinde üreme, anne ve çocuk sağlığı, aşılama kapsamı ve bulaşıcı hastalıkların tedavisi dahil olmak üzere sağlığın birçok alanında sürdürülebilir kalkınma amaçlarına paralel ilerlemeler vardı ancak COVID-19’un ortaya çıkışıyla bu ilerlemeler durdu hatta geriledi. Temel sağlık hizmetlerini ciddi şekilde kesintiye uğrattı kaygı yaygınlığında bir artışı tetikledi ve depresyon, azalan küresel yaşam süresi HIV, tüberkiloz ve sıtmayı sona erdirme yolundaki ilerlemeyi yaydan çıkardı ve sağlık sigortasını evrensel hale getirmeye yönelik yirmi yıllık çalışmalara ket vurdu. Peki amaçlar özelinde ilerlemeler nasıl?

 

• 

  “Sağlıklı ve kaliteli yaşamın”en önemli hedefi olan: Her türlü sebepten ötürü ölüm oranlarını azaltmak, pandeminin ilk iki yılında doğrudan ve dolaylı olarak yaklaşık 15 milyon kişinin ölmesiyle önemli ölçüde gerilemeye başladı.

• Mayıs 2022 itibariyle, düşük gelirli Ülkelerde ki insanların yalnızca yaklaşık yüzde 17’si en az bir doz aşı olurken yüksek gelirli ülkelerde bu oranın yüzde 80’den fazla olması Herkes için gerekli ilaç ve aşıya erişim amacının halen başarılı olmadığını gösteriyor.
• Anne ve çocuk sağlığında önemli ölçüde ilerleme kaydedilmiştir.

  

  *Yandaki grafikte görüldüğü gibi yenidoğan ve 5 yaş altı çocukların ölüm oran azalmıştır.

*Sağlık uzmanları ve ekipleri tarafından gerçekleştirilen doğumların sayısı yüzde 77 oranında arttırıldı.

*5 yaşın altındaki çocukların küresel örüm           oranı 2015’ten 2020’ye yüzde 14’e düşerek         1.000 canlı doğumda 43’ten 37’ye düştü.

• Covıd-19 ‘un sağlık ve ekonomi ekileri,genel sağlık sigortasına yönelik düzensiz ilerlemeyi dahada kötüleştirdi ve evrensel bir sağlık güvencesi sisteminin oluşturulması amacında gerilemeye yol açtı.
• 2020’de tahminen 1,5 milyon kişiye yeni HIV teşhisi kondu ve 680.00 kişi AIDS ile ilgili nedenlerden öldü.HIV enfeksiyonlarının sayısı 2010 ile 2020 arasında küresel olarak yüzde 39 azaldı ancak bu belirlenen hedefin altında bir azalıştır.
• COVID-19 ve buna bağlı aksaklıklar ,daha fazla çocuğun kızamık , difteri, tetanoz gibi temel aşıları aşıları kaçırmasına neden oldu .2019’dan 2020’ye kadar, bebek aşılama kapsamı yüzde 86’dan yüzde 83’e düştü.Bu 2020’de 7 milyon çocuğun  2019’dan 3.7 milyondan daha fazla ve 2005’ten bu yana en yüksek sayı olan aşıları kaçırdığı anlamına geliyor.Özellikle çocuk ve bebekler için aşılara erişim arttırılmak istenirken pandemi bu hedefte gerilemeye yol açtı.
• Pandemi herkes için gerekli sağlık çalışanı ve ekipmanı ihtiyacını giderme hedefini de olumsuz etkiledi çünküOcak 2020 ile Mayıs 2021 arasında ,dünya çapında 500 sağlık ve bakım çalışanının hayatına mal oldu.

Yukarıda okuduğunuz gibi ilerlemeler olsa da  COVID-19’un etkileriyle birlikte aşağıda haritada gördüğünü gibi çoğu ülkede “ Sağlıklı ve Kaliteli Yaşam “ amacına ulaşılamadığı görülüyor.

TÜRKİYE’DE DURUM NASIL?

Türkiye Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlar Raporu’na göre 2000-2016 döneminde Türkiye, “Sağlıklı ve Kaliteli Yaşam “hedeflerinin tamamında önemli ilerlemeler sağlamıştır. Nitekim TÜİK Yaşam Memnuniyeti Araştırmasına göre 2003 yılında bireylerin %39,5’i sağlık hizmetlerinden memnun olduğunu belirtirken bu oran 2016 yılında %75,4’e yükselmiştir.  Türkiye, başta anne ve bebek ölümleri ile bulaşıcı hastalıklar olmak  üzere  birçok  küresel  hedefte  bu  hedeflerin  ve ortalamaların  oldukça  ilerisindedir. 2000-2016 arası dönemde yıllar itibarıyla gelişim  değerlendirildiğinde  Sağlıkta  Dönüşüm  Programının  da  etkisiyle neredeyse  hedeflerle  ilişkili  tüm  göstergelerde  iyileşme  sağlandığı görülmektedir. “Sağlıkta Dönüşüm Programı” başta olmak üzere SKA 3’e yönelik politika zenginliği ve çeşitliliği  yüksektir.

• 

  Uluslararası göstergeler bağlamında, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) yaptığı hesaplamalara göre 2015 yılında küresel ölçekte 303 bin anne gebelik veya doğum komplikasyonları nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Bu göstergeye ilişkin Türkiye’de anne ölüm oranı 2016 yılı verilerine göre 100.000 canlı doğumda 14,7’dir. (Yandaki grafikte yıllık anne ölüm oranı görülmektedir) Küresel hedefin çok altına inildiği için söz konusu hedef aşılmıştır.

• SKA 3 kapsamında en fazla iyileşme ihtiyacı kalp, kanser, diyabet ve solunum hastalıklarına bağlı ölüm oranında 2000-2015 döneminde iyileşme sağlanmakla birlikte 2000 yılından 2013 yılına kadar bulaşıcı olmayan hastalıklarda %14’lük artış tespit  edilmiştir.  Bu artışta  diyabet,  alzaymır  ve  diğer  demans hastalıkları,  kas  ve  iskelet  sistemi  hastalıkları  fazla  paya  sahip  olan  hastalık gruplarıdır.
• 2005-2015 döneminde kişi başı alkol tüketiminin düştüğü görülmektedir.
• Trafik kazaları nedeniyle ölüm oranının 2000-2016 döneminde her 000  kişi  için  11,7’den  9,2’ye  gerilediği  görülmektedir. Ancak  bu  rakamlar  OECD  ve  AB  ortalamalarının  çok  üzerindedir  ve  iyileşme ihtiyacı devam etmektedir.
• 15 yaş üstü nüfusta her gün tütün ve tütün ürünü kullananların oranı olup, bu oran Türkiye için 2003 yılında %32,1 iken 2016 yılında %26,5’e düşmüştür.15  Önemli  bir  iyileşme  sağlanmakla  beraber  söz konusu oran hala yüksek olduğu düşünülmektedir.
• 2000-2016 döneminde kişi başına düşen sağlık personeli sayısında önemli bir gelişim sağlanmıştır. Bölgeler arası dengeli dağılım gelişim alanı olarak öne çıkmaktadır.

Genel verilere göre Türkiye “Sağlık ve Kaliteli Yaşam” hedeflerinin çoğunda genel olarak başarı sağlamış olsada bölgesel olarak zorluklar devam etmektedir.

KAYNAKLAR:  https://dashboards.sdgindex.org/map/indicators/maternal-mortality-rate

https://dashboards.sdgindex.org/map/indicators/maternal-mortality-rate

https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/03/Surdurulebilir-Kalkinma-Amaclari-Degerlendirme-Raporu_13_12_2019-WEB.pdf

 

Girişim Haberleri Kimdir?

Girişim Haberleri; Kasım 2020’den beri etkin ve aktif faaliyet gösteren, girişimcilik ekosistemine ait her bir parçaya değer vererek ilerleyen bir haber ve içerik sitesidir. Girişim Haberleri’nin en büyük misyonu, iş dünyasına hükmeden girişim ve yatırım aksiyonlarını inovatif bir ele alış ile bu sistemin parçası olan herkese dağıtmaktır. En büyük amacımız ise, ekosistemin en büyük haber kaynağı ve en çeşitli içerik üreticisi olarak, okurlarımıza yalnızca gelişmeleri iletmek değil, onların da bu gelişmelerin bir parçası olduklarını hissettirmektir. Siz de ekosistemdeki gelişmelerden haberdar olmak istiyorsanız bültenimize abone olabilir, bu ekosistemin bir parçası olarak her gün büyümek ve gelişmek istiyorsanız bizleri sosyal medya hesaplarımızdan takip ederek ailemize katılabilirsiniz.

İlginizi Çekebilecek Diğer #Sürdürülebilir1Dünya Yazılarımız İçin Tıklayınız.

Dilerseniz Girişim Haberleri Instagram hesabına buradan ulaşabilirsiniz.

Dilerseniz Girişim Haberleri LinkedIn hesabına buradan ulaşabilirsiniz.