Bu ay 13ilinmeyenler köşemizde konuğumuz; değerli girişimi One Space VR ile Esad Aköz. Keyifli okumalar!
1)Biz sizi çok yakından takip ediyoruz, fakat sizi daha yakından tanımak isteyen okurlarımız için bize biraz kendinizden ve girişimcilik öykünüzden bahsedebilir misiniz?
Ben Esad Aköz. Boğaziçi Endüstri mezunuyum. Lisede yurt kantini akşam 10 da kapattığı için yurtta mini kantin işletmeciliği yaparak başladı benim ticaret serüvenim. Üniversite yıllarımda ev arkadaşlarım İstanbul’da 3 adet restorasyon açıp işlettik. 2 sene uzatmış olsam da mezun olduktan sonra ortaklıktan ayrıldım ve Türk Hava Yolları’nda çalışmaya başladım. 4 yıl kadar da THY’nin web sitesi ve mobil uygulamalarından sorumlu birine kurumsal iş hayatını tecrübe ettim. Oradan istifa edip VR eğitim çözümleri geliştirmeye odaklanan Virmode Yazılım’ı kurduk. Zaman içerisinde enerji şirketleriyle çok sık çalışmaya başlayınca elimizdeki teknolojinin yenilenebilir enerji alanına da bir çözüm sağlayabileceğini gördük. O maksatla da Amerika’da One Space VR’ı kurduk.
2) Bizler ONE SPACE VR’ı araştırdık ama okuyucularımız kurucusundan dinlesin isteriz. Girişiminizin amacı ne, neler yapıyorsunuz?
Girişimin amacı yenilebilir enerji santrallerinde çalışan personelin eğitiminde kullanılabilecek, VR destekli bir dijital eğitim platformu geliştirmek. Bunun için de bu insanların günlük rutinlerini bizzat deneyimliyoruz. Ve onların bir sonraki mesai gününü daha verimli geçirmeleri, daha bilgili ve donanımlı olarak çalışmalarını sağlayacak dijital içerikleri geliştiriyoruz.
3) One Space VR, aslında geleceğe atılmış bir adım. Peki, gelecekte neler var? Hem sizler için hem sektör için?
Korona dijital eğitim ve uzaktan eğitim kavramlarını herkesin içselleştirmesini sağladı. Ve iki boyutlu eğitimlerin fiziksel eğitimin yerine konulamayacağını gördü. Bu durumun VR alanında bizim için çok olumlu bir etkisi oldu. Diğer taraftan maalesef yakın zamanda başlayan Rusya Ukrayna savaşıyla beraber yenilenebilir enerjinin önemi kat be kat arttı. Yatırım planları yeniden hazırlandı ve hedefler büyütüldü. Bu da yenilenebilir enerji alanında insan kaynağı ve açığını ortaya çıkarttı. 2000’li yılların başında yenilebilir enerji alanındaki en büyük yatırım Japonya’da iken bugün Çin liderliği kapmış durumda. Küresel güçlerin stratejik yatırımlarının odağındaki bir alan olması nedeniyle bu alanın geleceğin gözde iş alanları arasında olacağını görmek zor değil.
4) One Space VR ile sağladınız fayda o sektörde olduğu için yenilenebilir enerji hakkındaki düşüncelerinizi merak ediyorum. Tanımlamak isterseniz ya da ‘aslında böyle’ demek istedikleriniz neler yenilenebilir enerji için?
Enerji sektörü çalışması çok keyifli bir sektör. Neden diyecek olursanız, rekabet çetin, stratejik, yüksek riskli, bir o kadar da düzenli bir sektör. Kafanıza göre hareket edemeyeceğiniz kurallar dünyası. Tabi bir yandan sektörün bir problemine teknolojik çözüm geliştirmeyi sağlayacak mahrem bilgileri de bi o kadar sır gibi saklayan bir sektör. Onun haricinde “aslında böyle” diyebilecek kadar ben de işin içine daha giremedim henüz.
5) Hayatınızda deneyimlediğiniz hangi nokta One Space VR için can damarı? Okul mu, iş hayatındaki gözlemleriniz mi ya da başka bir şey?
Bizim yaptığımız iş B2B bir iş olduğu için, hikayeyi bu noktaya getiren her ara olay iş hayatımın içerisinde oldu. Hane halkı kullanıcıları için bir mobil uygulama geliştiriyor olsaydım, bunun arka planı da muhtemelen evde veya bir aile ortamından geçiyor olurdu diye düşünüyorum. Nokta atışı bir örnek verecek olursak, biz Virmode olarak 4. yılımızda, çok güzel müşteri referansları toplayınca işbirliklerimiz onunla beraber gelişti. Biz işimizi iyi yaptıkça daha farklı problemler için çözüm talebi bize geldi. İçinde bulunduğunuz ekosistemin problemlerine çözüm geliştirebilirsiniz, Tibet dağlarındaki çobanın problemini yaşamadan ona çözüm geliştirmek imkansız gibidir.
6) Hikayenizi incelerken kurumsal hayatı deneyimlediğinizi gördüm. Şu an ise One Space VR’ın kurucususunuz. Kurumsal hayat mı sizi girişimci yaptı yoksa siz kurumsal hayata göre mi değildiniz? Kurumsallık ve girişimcilik arasındaki en belirgin farklar nelerdi?
Aslında özel olarak birisini seçme gayretim olmadı. Kurumsalda da mutluydum. Sadece kötü yönetici beni şirket sahibi yaptı. Sadece kurumsal hayat ve girişimcilik değil, startup girişimciliğini de bu karşılaştırma tablosuna eklemeliyiz. Üçü de bambaşka dünyalar.
Eğer ki rahatlık ve eğlenmek gençliğime yakışır diyenlerdenseniz kurumsal taraf daha mantıklı. Biraz gayretli çalışırsanız emeklilik için bir ev bir araba sakin bir yaşam eşiğine ulaşırsınız. Fakat büyük hayallerden vazgeçmek gerekir.
Girişimcilik ise muhtemelen en kısa sürede en fazla para kazandıran seçenektir. Fakat bir yerden sonra konfor alanı oluşturur. Ve kişiye patron hayatı yaşatır. Maksat para ve konfor ise bu seçenek en iyisidir.
Startup kuruculuğu ise hiç birine benzemiyor. Değer üretmeyi paradan ayırmak, networkü altın kadar kıymetli görmek, hata üstüne hata yapıp yılmamak. İnsanlara sürekli bir şey anlatmaya çalışmak. Ve en önemlisi artan bir ivmeyle (sayısalcılar bunu daha iyi anlar) şirketi dengeli bir şekilde büyütmek demek. Bu büyümenin dinamiği para, insan kaynağı, hatalar, akıl hocaları, tecrübe, strateji ve network iken, zamana karşı bir yarışın içinde olmak demek. Aşırı riskli, heyecan ve gerilim dolu fakat meyvesi de en lezzetli olan yol. Bu serüvende kazandığınız bir kuruş milyonlar tadında oluyor. Tabi riskin sonucu olarak şirketin batması da olası. Onu da adrenalin bağımlısı sporcuların durumuna benzetebiliriz. Ölüme rağmen pes etmemektir.
7) Bir gününüz nasıl geçiyor? Nasıl bir zaman yönetimine sahipsiniz ve bunu nasıl sağlıyorsunuz?
Kol saati kullanmıyorum. Zaten saati telefondan bilgisayardan arabadan sürekli görüyorum. O anki önceliğim ailem ve sevdiklerim değilse, birinci öncelik iş. Yapılacaklar listemi bulut tabanlı uygulamalarla takip ediyorum. Öncelik ve acilliyetine göre sıradan yapıyorum. Eğer zaman kritik bir iş ise hatırlatıcı kuruyorum. Ben zamanı yönetiyorum, işler benim zamanımı yönetiyor diyebiliriz.
8) Girişimcilik için motivasyonunuz neydi? Başarılı veya başarısızlığı nasıl öngörüyordunuz?
En temel motivasyonum, bu işi şu anda yapmazsam yine ihtiyaçlarımı karşılamak için sabahın 8’inde kalkmam gerekecek. Para bir ihtiyaç, en lezzetli para kendi kazandığındır mottosu beni motive ediyor diyebiliriz. Hiç bir öngörüm yok. Benim için başarı kriteri birkaç ay öncesine kadar para değildi. Fakat yaşanan bazı olaylar beni de para referanslı bir insan yaptı. Lakin yine de ürettiğimiz değer ve geliştirdiğimiz çözümlerle insanların hayatına dokunmak içsel olarak beni çok tatmin ediyor. İyi ki istifa etmişim diyorum.
9)Girişimcilikte fikirlerinizi korkmadan anlattın diye tavsiyeler duyarız. Çoğu zaman bunu yaparken de pek de hoşumuza gitmeyecek geri dönüşler alırız. Peki, sizce bir fikrin geleceği ikna ettiği insan sayısıyla ölçülebilir mi? Eğer değilse, siz One Space VR’ı anlatırken insanların tepkilerini nasıl gözlemlediniz?
İş fikrine aşık olmamak gerekir. Başkası benim fikrimi çalar kısmı da gerçekten baltayı taşa denk getirmediğiniz müddetçe çok düşük bir olasılık. Benim tecrübem, pırlantanın değerini gerçekten sarrafın anladığını gösterdi. Bunun en zor kısmı da karşınızdaki sarraf mı kasap mı anlamak pek mümkün olmuyor. Eleştirileri damıtıp faydalı posasını ayrıştırma becerisi biraz zaman alıyor. Fakat öğrenince de herkese fikrinizi anlatıp, bir bilenden bir birşey öğrenmeye çalıştığınız bir evreye alıyorsunuz. Nadide bir skill diyebiliriz 🙂.
10)Biraz da Meta dünyasına gitmek istiyorum. Açıkçası son iki yıllık bir süreç içerisinde vazgeçilmez teknoloji oldu VR. Bu teknoloji uzun süredir hayatımızda ama Meta dünyası yeni. Bu sebeple çoğu şey havada kalabiliyor. Sizin bu konudaki düşünceleriniz neler?
Evet, tanımı hâlâ tam oturmadı. Sahiplenmek isteyeni var, dolandırıcılık yapmaya çalışanı da var. İşin profesyonel tarafında farklı ekoller de var. Benim kişisel görüşüm ise, “The Metaverse” ile internetin paraleli yeni bir dünya inşa ediyor olacağımız yönünde. Burada ya fiziksel dünyadaki bir varlığın veya insanın dijitalleştirilmesi söz konusu olacak. NFT’ler de buradaki tamamlayıcı unsurlar olacak. Yani intranet olduğu gibi özel metaverseler de olacak. Burada işin teknoloji tarafında VR ve blockchain sadece birer araç. Teknik kriter olarak zorunlu değil. Bunu farklı programlama dillerinin varlığına benzetebiliriz. Kavramsal olarak yaklaştığımızda ise fiziksel dünyamızın üç boyutlu yeni dijital gölgesi olarak tanımlayabilirim.
11) Bir girişimci kendini sektöre nasıl hazırlamalı?
O alandaki kişilerle kaliteli ikili ilişkiler geliştirmeli. Youtube’a girdiğinde önerilen içeriklerin, takip ettiği kanalların en azından beşte biri o alandan olmalı. Ve o sektöre o ekosisteme katkı sunmalı. Sektörler, sadece dinleyici olanlar ile o alanda doğru üretenler arasında ayrımcılık yapar. Bu her alanda böyledir. Terzi anneannemin sözü, “iş elin (elalemin) olsa da, yapıp öğrendiğin kendine”. Yaptıkça öğren, öğrendikçe geliştir, ve sonunda aranan insan ol. Bu motto biraz zahmetli ama bulutların üstüne çıkartan hikaye de buradan geçiyor.
12) İş deneyimleriniz arasında bir ekip yönettiğiniz yazıyor. Peki, burada ne gibi gözlemleriniz oldu? Ekipler için vazgeçilmez maddeler olduğunu söyleyebilir misiniz mesela?
İletişim ve ahlak harici geri kalan herşey teferruat diyebilirim. Bilgi öğrenilir, yetenek kazanılır, ama ahlak yoksa yürümüyor. İletişim eksikliği de sistemin sürdürülebilirliğini sağlıyor diyebiliriz. Türkiye’de ekip lideri veya idareci amir daha fazla maaş almalı kültürü olduğu müddetçe yetenek yönetimi yapmak mümkün değil. Bunun uygulandığı tek sektör sağlık sektörü galiba. Hastane müdüründen çok kazanan cerrah buna güzel bir örnek. Aynı kültürün bilişim camiasına gelmesini de temenni ediyorum.
13) “Başarı bir yolculuktur, varış noktası değil.” demiş Ben Sweetland. Peki başarısızlık bu yolculuğun neresinde sizce?
Kişinin kendi tanımında. Durmak başarısızlık ise cevabı cümlede gizli. Dersten kalmaksa başarısızlık, cevabı ailede ve sistemde gizli. İflası başarısızlık olarak tanımlarsak, hırsızlık ve dolandırıcılığı dolaylı yoldan teşvik etmiş oluruz. Dolayısıyla toplumsal olarak başarı tanımımızı ahlaki normlar üzerine oturmalıyız. Para, not, alkış gibi parametreler bizi yanlış yollara götürüyor maalesef.
Tavsiye Köşesi 🌟
Her zaman üçüncü bir seçenek vardır. Karar anlarında, kavşak noktalarında sadece ya şu ya bu seçeneği olduğunu zannettiği bizde, durun, bir adım geriye çıkın, resme dışarıdan bakın. Kesinlikle her zaman üçüncü bir seçenek oluyor.
Paranızla, kıyafetinizle, vücudunuzla, telefonunuzla var olmaya çalışmayın. Yapın, ortaya koyun, ahlakınızı bozmayın. Saygı bunun ardından otomatik olarak geliyor. Ve daha havalı oluyor. Bunun garantisini verebilirim. Para da az arkasından geliyor, korkmayın.
Buraya üçüncüyü ekliyorum. İngilizce sizin için bir problem, gerilim sebebi, planlarınızda bariyer olmamalı.
İlginizi Çekebilecek Diğer 13ilinmeyenler Röportajlarımız
13 Soruda Zeynep Eliçin ve Varsapp
13 Soruda Buse Özgür ve Ventus Karavan
13 Soruda Belen Bakar ve Campie
