Medya Okuryazarlığı Nedir?
Kelime grubu olarak baktığımızda bir önceki 21.yüzyıl yetkinlikleri: Bilgi Okuryazarlığı yazımıza benzetebilirsiniz. O yazıda nasıl bilgi okuryazarı olabilirizden bahsetmiştik. Bu yazıyla beraber ise Medya Okuryazarlığından bahsedeceğiz ve yazı kapsamında size bazı öneriler vereceğim.
Bu yetkinlik, büyük çeşitlilik gösteren formlardaki mesajlara ulaşma, bunları çözümleme, değerlendirme ve iletme yeteneği olarak tanımlanmaktadır (Aufderheide, 1993). Diye bir sözlük tanımlamasıyla başlayabiliriz. Bu tanımlamalar sizlere de biraz sıkıcı gelmiyor mu?
Medya okuryazarlığı demek adı üstünde kanalları kullanarak erişmiş olduğumuz kaynaklara, bilgilere eleştirel yaklaşmak ve kullanıcının kendi üretmiş olduğu içerikleri doğru yönetmek olarak bakabiliriz. Buradan da şu sonucu çıkarabilirsiniz, herkes bu bilgi sentezlemesini yapabilir!
Hatta bununla ilgili olarak yapılan bir araştırmada, yalan habere maruz kalan ülkeler arasında Türkiye %49 ile listenin başında yer alıyor.
Bu yalan haberlere, hepimizin bildiği gibi Twitter, İnstagram veya Facebook gibi sitelerden kimliği belirsiz kişilerin atmış olduğu asılsız haberlerden ulaşabiliyoruz. Sosyal medyada bu kadar da çok zaman geçirmemiz de doğal olarak bu haberlerle karşılaşma riskimizi arttırıyor.
Bu Yetkinliği Nasıl Kazanabiliriz?
Dünya geneline baktığımızda medya okuryazarlığı bazı ülkelerde anaokulunda verilmeye başlanıyor. Bunun sonucunda da daha küçük yaştan itibaren çocuklara medya okuryazarı olmanın ne kadar büyük bir yetkinlik olduğu aşılanıyor. Diğer ülkeler için aşağıda verilen araştırma çıktısına bakabilirsiniz.
Bu yetkinliğe sahip olan bir birey,
- Mecraları etkin,bilinçli ve kendi yararı için kullanır
- Elinde olan kaynaklara ek olarak alternatif bilgi kaynakları arar (Dergi, makale)
- Medyanın toplumda, inanç ve davranışlar üzerindeki etkisinin bilincindedir
- Medyanın kendine özel bir dil yapısının olduğunu bilir
- Bilgiye ulaşma ve kullanma konusunda etik ve yasal konuları bilir
Bu verilen maddeler ile beraber hareket edersek etkili medya kullanımını gerçekleştirmiş olacağız.
Medya Okuryazarı Olmak İçin Eleştirel Düşünmenin Yeri?
Eleştirel düşünme yeteneği ile beraber insanlar önüne gelen bir haberi veya durumu direkt inanma yoluna gitmeyecek ve en başta düşünme yetisi ile bunu tartabilecektir.
Eleştirel düşünme yetisi ile beraber insanlar;
- Doğru düşünme
- Doğruyu arama
- Yanlış genellemeler yapmaktan kaçınma
- Farklı görüşlere saygılı olma
- Emin oluncaya kadar karar vermeme
- Geleneksel ya da basmakalıp düşünceden kaçınma gibi yetileri de beraberinde öğrenmiş olacaklardır.
Chatgpt ve Medya?
Yapay zekanın hayatımıza girmesiyle beraber bilgiyi bulma ve sentezleme aşamasında bunları çok defa kullanmaktayız. Bazılarına göre bu yazılar özgün olmasa da hepimiz bu araçları kullanmak zorunda kalacağız belki de… Bu değişimle beraber çağa ayak uydurmalıyız. Fakat oradan almış olduğumuz bilgileri de direkt sentezlememeli ve doğruluğunu başka yerlerden de araştırmalıyız.
Kullanabileceğiniz Kaynaklar
Bu yazıyla beraber yapılan araştırmalara değindik ve bu araştırmalarla beraber Türkiye’nin dünyadaki yerini görmüş olduk. Medya okuryazarlığı eğitimi birçok ülkede verilmese de Finlandiya’da verildiğini gördük ve herkes bu ülkenin eğitimde ne konumda olduğunu biliyordur zaten… bu sonuç bizi şaşırtmadı. Ardından bir medya okuryazarı olmanın gerektirdiği davranışlara maddeler halinde değindik. Eleştirel düşünme yeteneğininin de bu yetkinlikle çok alakadar olduğu üzerinde durduk ve son olarak da her seferinde yaptığımız gibi kaynak önerilerimizi verdik. Bu öneriler daha da arttırılabilir fakat asıl önemli olan konu sizin bir teknoloji okuryazarı olarak her gördüğünüz tweete veya resimli içeriğe hemen inanmamanız gerektiği ve birkaç farklı kaynaktan da teyit etmeniz gerektiğidir.
Medyayı iyi kullanmasını bilirseniz bu devirde çoğu kişiden öndesiniz demektir:)
Kaynaklar:
Dünya halleri
Medya Okuryazarlığı ve Eleştirel Düşünme Arasındaki İlişki: Kavramsal Bir Bakış (Adile Aşkım KURT, Dilruba KÜRÜM)
Teyit.org
Yetkin Gençler
Girişim Haberleri Kimdir?
Girişim Haberleri; Kasım 2020’den beri etkin ve aktif faaliyet gösteren, girişimcilik ekosistemine ait her bir parçaya değer vererek ilerleyen bir haber ve içerik sitesidir. Girişim Haberleri’nin en büyük misyonu, iş dünyasına hükmeden girişim ve yatırım aksiyonlarını inovatif bir ele alış ile bu sistemin parçası olan herkese dağıtmaktır. En büyük amacımız ise, ekosistemin en büyük haber kaynağı ve en çeşitli içerik üreticisi olarak, okurlarımıza yalnızca gelişmeleri iletmek değil, onların da bu gelişmelerin bir parçası olduklarını hissettirmektir. Siz de ekosistemdeki gelişmelerden haberdar olmak istiyorsanız bültenimize abone olabilir, bu ekosistemin bir parçası olarak her gün büyümek ve gelişmek istiyorsanız bizleri sosyal medya hesaplarımızdan takip ederek ailemize katılabilirsiniz.
İlginizi Çekebilecek Diğer #KişiselGelişim Yazılarımız İçin Tıklayınız.
Dilerseniz Girişim Haberleri Instagram hesabına buradan ulaşabilirsiniz.
Dilerseniz Girişim Haberleri LinkedIn hesabına buradan ulaşabilirsiniz.
